Zdrowe płuca są wolne od tytoniu! 21 listopada obchodzony był Światowy Dzień Rzucania Palenia, którego celem jest zwrócenie szczególnej uwagi na skutki palenia tytoniu - zdrowotne, ekonomiczne i społeczne.
Lek. Urszula Jędrys-Kłucjasz (specjalista chorób płuc, alergolog oraz pediatra) z Bełchatowskiego Centrum Medycznego przygotowała artykuł dotyczący palenia tytoniu - czyli jaki jest wpływ na zdrowie, jak dochodzi do nałogu i czy jest metoda na skuteczne rzucenie palenia? Zapraszamy do lektury.
Konsekwencje zdrowotne palenia tytoniu
Szkodliwość społeczna wynikająca z palenia tytoniu, jak również wysokie koszty leczenia chorób odtytoniowych motywują rządzących na całym świecie do walki z uzależnieniem od tytoniu. Działania te są wspierane przez instytucje pozarządowe m.in. WHO.
W ostatnich latach obserwujemy w Polsce spadek liczby osób deklarujących nałogowe palenie tytoniu, aczkolwiek nikotynizm nadal stanowi istotny problem zdrowia publicznego.
Nałogowe palenie tytoniu wiąże się z mnogimi konsekwencjami zdrowotnymi, ponieważ negatywnie oddziałuje na wszystkie narządy człowieka.
Może powodować nieuleczalne choroby układu oddechowego, takie jak przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP), rozedmę, astmę, czy zwiększać ryzyko występowania szeregu nowotworów złośliwych, m. in. raka płuca, krtani, części ustnej gardła. Palenie tytoniu obciąża również serce i układ krwionośny zwiększając m. in. ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca.
Szacuje się, że w 2017 roku palenie tytoniu było przyczyną 7,1 mln zgonów na całym świecie oraz 1,2 mln zgonów osób, które były narażone na bierne palenie. Pomimo to, w Polsce w 2015 roku 8,5 mln osób paliło tytoń, co stanowiło prawie 25% osób powyżej 10 r.ż.
Nałogowe palenie tytoniu jest chorobą i dlatego wymaga leczenia.
Jak dochodzi do nałogu palenia?
Systematyczne wprowadzanie do organizmu zawartych w papierosach substancji chemicznych powoduje zmiany w metabolizmie komórek. Osoba paląca odczuwa podczas tej czynności przyjemne odprężenie. To skłania do sięgnięcia po kolejnego papierosa. Na skutek zwiększenia tolerancji potrzeba taka pojawia się coraz częściej. Jej niezaspokojenie zaczyna wiązać się z odczuwaniem głodu nikotynowego. To właśnie objawy uzależnienia od nikotyny.
Po wpadnięciu w szpony nałogu, odstawienie papierosów okazuje się ogromnym wyzwaniem. Mimo wszystko, zawsze warto podjąć ten trud, niezależnie od tego, czy palaczem jest się od roku czy od 20 lat.
Nie istnieje jedna uniwersalna i prosta metoda, skutecznego rzucania palenia!
Przebieg procesu wychodzenia z nałogu oraz efektywność konkretnych sposobów zależą od kilku czynników.
Wydaje się, że najważniejszym z nich jest motywacja, czyli sukces zależy od siły determinacji by porzucić nałóg. Rzucanie palenia należy rozpocząć od silnego postanowienia. Potrzebne jest także wsparcie osób z otoczenia np. rodziny, przyjaciół, współpracowników. Należy pamiętać, że już po krótkim czasie bez papierosa pojawią się objawy zespołu odstawienia tj.: rozdrażnienie, niepokój, trudności w koncentracji, spadek nastroju, a także objawy somatyczne, takie jak: bóle głowy, drżenie rąk, zmiana ciśnienia krwi, dolegliwości żołądkowe. Czas ten można przetrwać, stosując odwracanie uwagi. Może to być wykonanie kilku ćwiczeń fizycznych, wypicie szklanki wody. Wiele osób zamiast po papierosa sięga po coś do jedzenia. Przekąski, którymi zastępujemy palenie, muszą być małe i niskokaloryczne np. marchew, seler naciowy, aby nie przytyć. Warto wówczas sięgnąć po dostępne bez recepty preparaty z nikotyną, takie jak generacja skóry i lepsze funkcjonowanie układu krążenia. Po kilku latach wyraźnie maleje ryzyko poważnych chorób związanych z paleniem, takich jak nowotwór płuc, języka lub krtani.
Należy także pamiętać, że palenie papierosów elektronicznych nie może być alternatywą dla palenia papierosów tradycyjnych, ponieważ ono także wpływa niekorzystnie na nasze zdrowie.
Poradnictwo antytytoniowe
Oferuje ją także Ogólnopolska Telefoniczna Poradnia Pomocy Palącym działająca przy Narodowym Instytucie Onkologii w Warszawie pod telefonami 801 108 108 oraz 22 211 80 15. Konsultanci są dostępni od poniedziałku do piątku w godzinach 11:00–19:00 oraz w soboty w godzinach 9:00–15.00.
Artykuł przygotowała lek. Urszula Jędrys-Kłucjasz – specjalista chorób płuc, alergolog oraz pediatra z Bełchatowskiego Centrum Medycznego.
Piśmiennictwo:
Serwis Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia, dostęp online: pacjent.gov.pl, 11.11.2024.